International Gasballoon Flight
 
Tekst en Foto's: Bennie Bos
 

“Welkom, teams uit België, Tsjechië, Finland, Groot Brittannië, Italië, Zwitserland en Amerika. Ook een welkom aan onze “nieuwkomers” in het gasballonvaren. Mikael Klingberg uit Noorwegen, Javier Tarno uit Spanje, Bennie Bos uit Nederland en Artur Zonabend uit Zweden. Jullie houden je allemaal bezig met

heteluchtballonnen en hebben nu hopelijk een prachtige vaart in een gasballon met jullie Duitse partner-piloot”. . . Zo luidde de inleiding van het “Team informatie bulletin” van de “International Gasballoon Flight” vanuit de Duitse stad Munster.
Het 100 jarig bestaan van de “Freiballonsport-Verein Münster-Münsterland e.V.” zal op gepaste wijze worden gevierd. Editie 39 van de Montgolfiade Munster zal in het laatste weekend van augustus bestaan uit 4 starts met zo’n 50 heteluchtballonnen en een gasballonstart op zaterdag met 12 deelnemers. Men heeft het idee gevat om er een internationale gasballonvaart van te maken waarbij elke ballon een land zal vertegenwoordigen. Er zou ook een Belgisch team aan de start verschijnen maar die heb ik helaas niet gezien. Voor Nederland werd

gezocht naar een rasechte kaaskop en de keuze was daarbij op mij gevallen, iets waar ik geen enkel probleem mee had. Ik word toegewezen aan piloot Karl Heinz Huthmacher, geen kleintje in de gasballonwereld want hij nam reeds 12 maal deel aan de beroemde Gordon Bennett race. . . . . . Het is zaterdag 29 augustus

in alle vroegte. De eerste briefing staat al om 09.30 uur gepland. Ik meld mij zoals afgesproken in Munster bij organisator Dominik Haggeny en maak kennis met mijn team. Karl Heinz is een vriendelijke man, een gasballon varende tandarts. Tevens gaat zijn co-piloot met ons mee, Heinrich Brachtendorf, ook een grote bekende uit de Duitse gasballonscene. Met ons drieën zullen we vanavond opstijgen in de clubballon van de Ballon Club Westfalen, de D-OBCW. Overdag kunnen we genieten van een uitgebreide brunch voor alle aanwezige ballonteams op het hoofdkantoor van sponsor Westfalen in Munster. Ik leg alvast een paar malse hühner-schnitzels in mijn maag als bodem en dek deze na de rest van de maaltijd af met heerlijke herrenpudding. Zo komen we de nacht wel door, alhoewel ik me natuurlijk had voorbereid en genoeg

survivalvoer had ingeslagen. Overdag krijg ik van de rest van mijn team een rondleiding door de mooie stad Munster met zijn prachtige Dom. Het is er erg druk met allerlei verkiezingscampagnes want morgen kan er in Duitsland gestemd worden. Hierna gaan we onze zandzakken voorbereiden. We hoeven enkel onze zakken te

vullen vanaf de grote bult zand op de parkeerplaats en op een pallet te stapelen. Vanavond worden ze dan met een grote heftruck afgeleverd bij de ballon. Dat noem ik nog eens service. Mijn rug is weer dankbaar. Om 18.00 uur de tweede briefing met de laatste weersinformatie. Er blies de hele dag een harde wind over Munster en om deze reden konden we niet zoals gepland al om 14.00 uur beginnen met het opbouwen. Weerman (en gasballonpiloot) Tomas Hora had vanochtend al voorspeld dat de wind deze avond ineens sterk zou inzakken en hij blijkt daarmee helemaal gelijk te krijgen. Tegen de tijd dat wij binnen zitten voor de middagbriefing, staan de heteluchtballonteams klaar om op te bouwen. Op de briefing krijgen we de laatste info. De situatie is op dit moment zo dat er een slecht weer gebied

hangt aan de uiterste noordkant van Duitsland. Volgens de Hysplit trajectories blijven we daar uit de buurt mits we niet te laag gaan varen, die wind zou ons namelijk naar het noordoosten voeren. Op hoogte voert de wind naar het oosten met een richting Berlijn en zuidelijker daarvan. Tomas waarschuwt voor het

Hartz gebergte, deze moet hoog gepasseerd worden. Ook een waarschuwing voor de stad Magdeburg. Deze voormalige Oost-Duitse stad houdt zich erg bezig met groene energie met als resultaat dat er erg veel windmolens staan. Tomas noemt ze “Balloonmixers”. De situatie voor zondag is als volgt. Rond 08.00 uur in de ochtend zal de grondwind weer dramatisch toenemen. Geadviseerd wordt dan ook om voor deze tijd aan de grond te staan. De wind op hoogte zal echter normaal blijven, dus de enkeling die verder wil reizen richting Polen kan dit gerust doen, maar kan dan overdag niet landen en zal tot aan de avond in de lucht moeten blijven totdat de grondwind weer afgezwakt is tot een acceptabele landingssnelheid. Hij zal dan overdag zeker boven de 6000 foot moeten blijven anders wordt het rond het

middaguur een “Cowboyride”. Het wordt al duidelijk dat bijna iedereen na het opkomen van de zon op zoek zal gaan naar een landingsplekje. Tomas zet nog een doel uit bij de plaats Salzgitter op een vliegveld voor zweefvliegers. Voor 10.00 uur zijn die gasten toch niet wakker. We beginnen met het opbouwen van onze

ballon. Aan de zijkant heeft zich een naaktslak vastgezet als blinde passagier. Ik laat hem mooi zitten, in geval van nood hebben we dan nog wat vers vlees op voorraad. Tegen 19.00 uur begint het iets te sputteren uit de hemel en dat is voor ons geen probleem maar wel erg jammer voor de heteluchtballonnen die hierdoor niet kunnen opstijgen en hun kans verloren zien gaan. Als voordeel hebben ze dan wel dat ze op tijd zijn voor de nightglow die voor vanavond gepland staan. Inmiddels is de grote vrachtwagen met waterstofgas van Westfalen ook gearriveerd en kan de kraan open. Over de vulsnelheid mogen we vandaag niet klagen, dat is ook wel eens anders. Alle ballonnen hebben een plakkaat gekregen met hun startnummer en de namen van beide “Piloten”. Aangezien onze ballon

Nederland vertegenwoordigt staat ook mijn naam vermeld en hang ik onze nationale vlag aan de toplijn. De truck met zandzakken rijd af en aan en langzaam verschijnen de eerste ballonnen op hoogte en kan het publiek zien wat voor vreemde luchtvaartuigen hier opgebouwd worden. Terwijl het stilaan duister begint te

worden komt de sfeer er goed in. Vrijwilligers bouwen grote schijnwerpers op zodat we ook in het donker nog wat kunnen zien. Even voor tienen loop ik naar het andere veld waar het werkelijk zwart ziet van het volk. De nightglow staat op het punt van beginnen. Ik wurg me door de menigte, op het veld heb ik wat meer armslag om nog een paar leuke foto’s te maken. Ik heb dan vandaag mijn statief niet bij me maar met mijn nieuwe gestabiliseerde lens kan ik haarscherp uit de hand schieten. Een mooie nightglow waarbij ik wel de synchronisatie met de muziek heb gemist. Bij het traditionele nightglow nummer “Conquest of paradise” bijvoorbeeld zijn er enkele passages waarbij alle ballonnen gewoonweg wel moeten branden als climax in het nummer, maar in Munster zwegen op die momenten alle branders.

Hier kunnen ze nog iets leren van onze Nederlandse choreografen. We hebben zo nog een laatste briefing maar alles ziet er prima uit. De mensen die dit startveld via de bovenuitgang gaan verlaten, hijsen zich nu in warme kleding. Heinrich had zijn pak een uur geleden al aangetrokken en zat al lekker te maffen in de mand.

   
   

Ik trek diverse lagen over elkaar heen. Dat vind ik handiger dan 1 dik pak. Mijn skibroek laat ik nog even uit maar hangt klaar aan de buitenkant van de mand waar overigens ook mijn voorraadje eten en drinken hangt. De rollcall gaat op naam van de land”piloot” en beantwoord ik uiteraard met “aanwezig”.

  
  

De weersituatie is volgens Tomas bijna onveranderd maar nogmaals wordt benadrukt om niet naar het noordoosten te varen, dus hoogte houden. Er zijn afspraken met de vliegtoren van Munster gemaakt dat de eerste en laatste ballon hun transponder aan hebben staan omdat er de komende uren nog 2 grote

vliegtuigen binnen moeten komen. De eerste ballon zal 10 minuten na de briefing starten waarna er snel na elkaar gestart zal worden om zo een lint van ballonnen te creëren wat voor de loods in de toren van het vliegveld Munster een overzichtelijke situatie is. Wij zijn als vierde aan de beurt en er zijn al zoveel zandzakken verwijderd dat we bijna zweven. De komende minuten zijn emotioneel van een heel hoog nivo. We worden naar de startpositie gesleept en de laatste zandzakken worden afgehaakt. Via de speakers klinkt het volgende (naar het Nederlands vertaald): “lieve mensen, dit is de ballon met aan boord de enigste Nederlandse gasballonpiloot hier aanwezig, Bennie Bos. We wensen het team een goede vaart en een veilige landing”. . . . Ik ben dan wel geen piloot maar het volk wil ook wat. Op dit

moment begint ons Wilhelmus te spelen en applaudisseren de toeschouwers massaal. Je kunt je misschien een klein beetje voorstellen hoe ik me op dit moment voel. Je zou mijn gezicht moeten zien, één grote big smile. Het zijn momenten in je leven welke definitief onuitwisbaar worden. Langzaam stijgen we op en wordt

het volume van ons volkslied zwakker. Dit waanzinnige moment wordt afgewisseld met het volgende schitterende moment, de enorme stad Munster ligt nu aan onze voeten. Het feit dat het stikdonker is heeft prachtige voordelen. Laag drijven we over miljoenen lampjes die de stad verlichten, onbeschrijfelijk mooi. Omdat we geen brander hebben, pikken we elk geluid van beneden op.
De tram die door de straten rijd, luidruchtig uitgaanspubliek en schreeuwende mensen die ons toevallig zien hangen door onze nachtverlichting onder de mand. Maar ook een groep hangjongeren voor de snackbar die we nog even trakteren op een beetje zand op het achterlicht van hun brommer. We hebben geluk, we drijven namelijk kaarsrecht af op de Dom van Munster, die we de afgelopen middag

nog van binnen bekeken hadden. Zelfs Karl Heinz en Heinrich zijn hiervan onder de indruk, en zij hebben in hun lange gasballoncarrière toch al heel wat gezien. Het is ontzettend moeilijk om onder deze donkere omstandigheden nog scherpe foto’s te maken, maar de Dom is toch nog redelijk gelukt. Ook de Lambertie kerk

passeren we op zeer korte afstand. Nooit geweten dat Munster zo’n grote stad was. Er komt bijna geen eind aan. Wat heel mooi is dat we overal bruiloftmuziek horen. Elk zaaltje is blijkbaar afgehuurd op deze zaterdagavond en overal klinken de vrolijkste klanken. We horen alles en we zien alles. Ook weer een groot voordeel van een nachtvaart met een gasballon, je wordt niet elke minuut verblind door de brander. Achter ons zien we nu een groot vliegtuig binnen komen wat gaat landen op vliegveld Munster. We stijgen nu verder naar 5000 foot en ik begin de kou aan mijn benen te voelen. Tijd voor de warme skibroek. Ondertussen hebben we de doorzichtige regenschermen rond de mand laten zakken om het binnen een beetje behaaglijk te houden. Ik zit op een krukje en leun met mijn armen en hoofd op de rand.

Ik heb een eersterangs zitplaats voor de mooiste show op aarde. Overal waar geen verlichting is, lijkt de grond gitzwart. In dat zwarte landschap zie je overal grote kolonies lampjes in de vreemdste vormen. De muziek van het kaliber bruiloft blijven we horen tot een uur of 2, daarna veranderd het genre meer richting

pop en hardrock. Opeens kijk ik Karl-Heinz aan en zeg “hoor je dat, ze spelen Its’ raining men, dat is vast een gaybar, ze zullen ons toch hopelijk niet gezien hebben en ons bedoelen?”. Heinrich produceert ondertussen zijn eigen muziek vanaf het bedje in onze mand. Hij leeft dus nog. Met vrolijke snurkgeluiden is hij in een hele andere wereld. Deze mand heeft een bed over de lange zijde met een luikje aan het voeteneinde welke opengeklapt nog zo’n 40 centimeter extra ruimte biedt. Voor gasballonvaarders op lange reizen een absolute uitkomst. Het is nu zo’n 02.00 uur, in de verre verte is in het noorden duidelijk het slechtweer gebied te zien aan de bliksemflitsen die daar af en toe de hemel verlichten. Hier hebben we niks voor te vrezen, dat is echt heel erg ver weg. Op de

luchtvaartradio heerst over het algemeen stilte. De teams praten niet met hun crewleden, dat hoeft ook niet want die slapen waarschijnlijk eerst en rijden later in de nacht pas naar het oosten. Af en toe roept de voorste ballon een zogenaamde “fluglotse” van de dichtst bij zijnde controlzone op om informatie door te

geven. Een paar keer hebben we meegemaakt dat zo’n “fluglotse” de ballonnen oproept omdat ze toch wel heel nieuwsgierig zijn naar wat we aan het doen zijn. Beppl legt het graag even over de radio uit. Die hele communicatie gaat in mooie harmonie. Ik hou onze ballon nu op zo’n 6000 foot. Het waterstofgas begint langzaam af te koelen waardoor het draagvermogen minder wordt. Ik compenseer dat door af een toe een half schepje zand naar beneden te gooien. Dit weegt een paar honderd gram maar is genoeg voor de ballon om daarop te reageren. We schampen net de CTR van Hannover, de piloot heeft het zelf nog niet eens door. Een oplettende “fluglotse” roept ons direct op en verteld dat dit voor hem geen probleem is, we zijn duidelijk zichtbaar op de radar. Met 65 kilometer per uur suizen we

geruisloos door de donkere Duitse nacht en opeens ontdek ik vele rode knipperende lampjes aan de bodem. We naderen de “Balloonmixer” bij Magdenburg. Dat betekent dat we nu zo’n beetje bij de voormalige grens zijn tussen oost en west Duitsland en ik krijg even weer de beelden in mijn hoofd van de film “Nightcrossing”

welke ik onlangs nog bekeken heb. Het gaat over de ontsnapping van oost naar west met een ballon. Welliswaar was dat een hetelucht ballon en ging de reis logischerwijze de andere kant op, maar toch. Het is inmiddels 04.00 uur geworden. Mijn collega’s vinden dat het nu tijd word dat ik het bed ga testen. Ik vind dat eigenlijk zonde van mijn tijd maar de heren vinden dat ik alles moet beleven dus ook slapen in de ballon. Hebben ze ook wel weer gelijk in en warempel, dat lange lijf van mij past er nog in ook. Zie de foto hiernaast die ik gistermiddag maakte van het luikje waar de voeten door gaan. Ik moet zelfs toegeven dat het nog best wel lekker ligt ook maar die ervaring kan er natuurlijk ook mee te maken hebben dat we allemaal een beetje moe beginnen te worden. Een uur later wordt ik bibberend wakker.

“Jij hebt goed geslapen” zegt Heinrich, “je hebt heel wat bomen omgezaagd”. Met een leuke ervaring rijker stap ik uit het bedje om mijn koude spieren weer een beetje warm te krijgen. Langzaam wordt de oostelijke horizon roze, de zon wordt blijkbaar wakker. We koersen langs Brandenburg en gaan recht op de grote stad

Berlijn af maar daarover hoeven we ons geen zorgen te maken. We willen voor 08.00 uur weer aan de grond staan. Duitsland ontwaakt langzaam en als het licht wordt zitten we midden boven een enorm militair gebied waar we niet kunnen landen. Vanaf 06.00 uur heb ik geen zand meer overboord gegooid waarna de ballon aan een langzame daling begon. Uiteindelijk hangen we nu stabiel op 200 meter hoogte boven een Duitse autobahn, op zoek naar een geschikt veldje om te landen. Even later duiken er wat opties op. Het grote dikke zware sleeptouw wat ik gisteravond met veel liefde en een zweetdruppel aan de neus tot een mooie bolletje had opgerold, gaat nu overboord en dondert met geweld 40 meter naar beneden, met zijn uiteinde op de grond. Dit remt onze snelheid al mooi af. Heinrich laat wat gas

ontsnappen via het ventiel en we zakken gestaag door. De bomen aan het einde van het veld komen sneller op ons af dan gedacht en we gaan er met de mand vol in. 2 seconden later stijgen we weer en trekken het sleeptouw door de boomtoppen om uiteindelijk zeer rustig op het volgende veld te landen.

  
  

Vlak voor het binnen komen van de controlzone van Berlijn is onze nachtelijke reis tot een eind gekomen en hebben we 340 kilometer afgelegd. Het is 07.00 uur als we de crew bellen die ons verteld dat ze ongeveer bij Hannover rijden. Daar moeten we nog eventjes op wachten dus. We bepalen onze positie en geven alvast de coördinaten door. Er loopt een zandweggetje langs ons veld en ik loop deze af op zoek naar een verharde weg met straatnaam. Na 20 minuten vind ik deze en kan weer 20 minuten terug om Karl Heinz te helpen met het oprollen van onze gasballon, iets wat niet meevalt met zijn tweeën.

   
  

Het loopt inmiddels tegen 08.00 uur en de voorspelling klopt precies. De wind trekt weer behoorlijk aan en er ontstaan weer snelheden waarbij je eigenlijk niet meer wilt landen. De zon komt over de boomtoppen en het wordt behaaglijk warm en omdat we toch moeten wachten, knutsel ik een provisorisch bedje in elkaar midden op het boerenland en sluit de oogleden. Alsof het allemaal een droom was.   Bennie Bos